اوراق بهادار چیست؟

امروزه دیگر کمتر کسی تا به‌حال اسم اوراق بهادار به گوشش نرسیده، اما با این حال اگر از همان افراد بپرسیم که اوراق بهادار دقیقا چیست یا چه کاربردی دارد، ممکن است حرفی برای گفتن نداشته باشند.

طبیعتا اگر شماهم جزو افرادی هستید که می‌خواهید در سیاست و اقتصاد حرفی برای گفتن داشته باشید، باید اول از همه از موضوع موردنظر سر دربیاورید تا بتوانید تصمیمات به مراتب بهتری بگیرید. پس اول از همه، اطلاعات و شناخت‌تان را نسبت به سیستم و محیط‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بالا ببرید و بعد هم سعی کنید با تلاش و کوشش به اهداف مالی‌تان برسید. آشنایی با اوراق بهادار و کاربردهایش هم یکی از واجبات شروع کار شما است.

حالا اصلا اوراق بهادار چیست؟ اوراق بهادار به زبان ساده نوعی ابزار مالی است که قابلیت داد و ستد دارد. پس هر نوع ورقه‌ای که تضمین‌کننده و نشان دهنده‌ی حقوق مالی باشد و بتوان آن را خرید و فروش کرد، اوراق بهادار نام دارد. با ما در ادامه همراه باشید تا هرآنچه که نیاز است درباره‌ی اوراق بهادار، کاربرد و انواع آن بدانید را بررسی کنیم.

کاربرد اوراق بهادار

اوراق بهادار نوعی اهرم است که ارزش مالی دارد و به راحتی می‌توان آن را داد و ستد کرد. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، اوراق بهادار حکم یک ابزار مالی را دارد و از همین رو، هم سرمایه‌گذاران و هم سرمایه‌پذیران از این اوراق نهادهای دولتی یا خصوصی، سود خود را می‌برند. به شرکتی که اوراق بهادار را منتشر می‌کند، اصطلاحا منتشرکننده یا ناشر می‌گوییم.

اوراق بهادار در انواع مختلفی منتشر می‌شوند و در اختیار عموم قرار می‌گیرند. این انتشار می‌تواند به صورت صدور گواهی صورت پذیرد یا حتی بدون گواهی و از طریق اینترنت باشد. اوراق بهادار انواع مختلفی دارد و هرکدام از این اوراق هم باتوجه به اهداف و کاربردی که دارند، طبیعتا قیمت‌های مختلفی هم دارند.

انواع اوراق بهادار اسلامی

اوراق بهادار اسلامی در کل سه گروه اصلی دارند:

اوراق بدهی

اوراق بدهی یا اوراق قرضه، از طرف یک ناشر پخش می‌شوند. شرکت ناشر که صادرکننده و تولیدکننده‌ی برگه است، به خریداران تضمین می‌دهد. روی حساب همین تضمین هم، مبلغ در زمان معینی به صاحب و خریدار ورقه‌ی بدهی پرداخت می‌شود. در زمان سررسید هم، اصل مبلغی که در هنگام خرید اوراق بدهی پرداخته شده، به خریدار باز می‌گردد.

اینگونه افراد می‌توانند به‌راحتی سرمایه‌گذاری کرده و بابت پولی که برای اوراق بهادار پرداخت کرده‌اند، سود خوبی به‌جیب بزنند. بعد هم دولت یا شرکت‌هایی که اوراق را منتشر می‌کنند، با پولی که بابت فروش اوراق دریافت کرده‌اند، می‌توانند پروژه‌های بعدی‌شان را هم تامین مالی کنند. به یاد داشته باشید که شرکت ناشر در خرید و فروش اوراق بدهی باید در زمان‌های مشخص، یک بهره‌ی سالانه هم به دارنده‌ی سهام بدهد و هنگام سررسید، اصل پول خریدار اورق قرضه را پرداخت کند.

البته خرید اوراق بدهی به این معنا نیست که شما دیگر حق مالکیت در شرکت یا سازمان را دارید. اگر بخواهید در یک شرکت حق مالکیت داشته باشید، باید سهام آن را در بازار بورس خریداری کنید. پس نتیجه این شد که، شرکت‌هایی که اوراق بدهی را به خریداران ارائه می‌دهند، در واقع به نوعی به خریداران بدهکار هستند و برای همین هم به این دسته از اوراق، بدهی یا قرضه می‌گوییم.

اوراق حقوق صاحبان سهام

سهام عموما به دو دسته‌ی عادی و ممتاز تقسیم می‌شود و معروف‌ترین نوع آن همان سهام عادی است. اوراق سهام، در واقع نشان دهنده‌ی مالکیت بر میزان مشخصی از دارایی است و ارزش اسمی سهام عادی هزار ریال است. سهامداران به ازای هر سهم، حق رای و تصمیم‌گیری در شرکت را دارند. از آن طرف سهام ممتاز مزایای بیشتری نسبت به سهام عادی دارد؛ مثلا دارندگان سهام ممتاز شامل تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی، دریافت سود ثابت و اولویت در دریافت حق خود در زمان از بین رفتن شرکت به هر دلیلی می‌شوند. این نکته را هم به یاد داشته باشید که در حال حاضر شرکت‌های بورسی، حق انتشار سهام ممتاز را ندارند. در ادامه انواع این سهام‌ها را مفصل‌تر بررسی می‌کنیم:

سهام عادی: سهام عادى نوعی از دارایى‌های مالى است و در واقع نشان‌دهنده‌ی مالکیت در یک سازمان یا شرکت مشخص است. از جمله ویژگى‌هاى مهم سهام عادى می‌توان به حق مالکیت سهم‌ها، محدودیت در مسئولیت سهام‌داران، حق رأى، تاثیر روی شرکت و حق تقدم هنگام خرید سهام جدید اشاره کرد.

سهام ممتاز: سهام ممتاز که نام دیگر آن سهام ترکیبی بوده، نوعی اوراق بهادار است که دارنده‌ی آن نسبت به درآمد و دارایی‌های متفاوت شرکت، یکسری حقوق محدود دارد. حالا چرا به آن سهام ممتاز می‌گوییم؟ اول اینکه سود این سهم‌ها هنگام سررسید، قبل از سهام عادی به صاحب آنان پرداخت می‌شود. درضمن، هنگامی که شرکت یا دارایی‌های آن به هر دلیلی منحل یا بسته شود، ابتدا بدهی‌های شرکت تسویه شده، بعد صاحبان سهام ممتاز پول خود را دریافت می‌کنند و در نهایت بعد از آنها، مابقی دارایی‌ها به صاحبان سهام عادی پرداخت می‌شود. دلیل بعدی این نام‌گذاری هم این است که سهام ممتاز، ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را باهم دارد و برای همین هم نام دیگر آن، اوراق بهادار ترکیبی است. از آنجایی هم که سهام ممتاز سررسید و همچنین هزینه‌های متعدد مالیاتی ندارد، خیلی شبیه به سهام عادی‌ است، اما از آن طرف هم اگر به دریافت سود به صورت ثابت، همانند اوراق قرضه توجه کنیم، می‌توان این نوع سهام را با اوراق بهادار با درآمد ثابت در یک گروه گذاشت.

ختم کلام

حالا دیگر می‌دانیم که اوراق بهادار چیست و اصلا اصطلاح اوراق بهادار به چه معناست. همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، اوراق بهادار، ابزاری است که ارزش مالی دارد و به صاحبانش اجازه‌ی معامله می‌دهد. اوراق بهادار اسلامی با انواع مختلفی از جمله اوراق بدهی، اوراق حقوق صاحبان سهام عادی و سهام ممتاز و ابزارهای مشتقه، در دسترس عموم قرار دارند و استفاده‌ی منطقی و صحیح از آنها می‌تواند سود خوبی را تقدیم صاحبانش کند. همانطور که از نام سازمان بورس و اوراق بهادار پیداست، این دارایی‌ها به بازار سرمایه بند هستند، پس با شناخت انواع آنها و کاربردی که دارند، می‌توان بازار سرمایه را هرچه بهتر تحلیل کرد.

توجه داشته باشید که این دارایی‌ها به خاطر وجود تورم و کاهش ارزش پول ملی، بسیار محبوب و متداول شده‌اند. اما با توجه به بی‌ثباتی بازار بورس و اوراق بهادار‌ در این مدت اخیر، بهتر است قبل از خرید هرکدام از اوراق، از شرایط بازار کاملا آگاه باشید تا در طولانی‌مدت ضرر نکنید.

برداشت شده از: https://econome.ir/what-is-security-funds/